১৯৮৩ চনৰ ১৮ ফেব্ৰুৱাৰীৰ পুৱা অসমৰ নগাঁও জিলাৰ মৰিগাঁও মহকুমাৰ অন্তৰ্গত নেলী আৰু তাৰ চাৰিওফালৰ কপিলি নদীৰ দাঁতিকাষৰ প্ৰায় ষোল্লটা গাওঁ—যেনে আলিচিঙা, খুলামুখ, বৰভেটা, বশিমাৰী, ইন্দুৰিমাৰী, মুলাগাঁও, বৰখেত্ৰী, দঘলীমুখ, টেঙাগুৰি, কপিলিপাৰ, নেলীপাৰ, দৌবিল, শিলভেটা আৰু নেলীৰ মাজেদি—এটা ভয়ংকৰ নৰমেধ যজ্ঞৰ সাক্ষী হৈছিল, যিটো ইতিহাসত নেলী গণহত্যা নামেৰে চিহ্নিত হৈ থাকিল আৰু ভাৰতৰ স্বাধীনতাৰ পিছৰ সৰ্ববৃহৎ আৰু সৰ্বাধিক নৃশংস সাম্প্ৰদায়িক হত্যাকাণ্ডৰূপে স্মৰণীয় হৈ ৰ’ল; অসম আন্দোলনৰ শিখৰত উঠি অহাৰ সময়ত ১৯৭৯ৰ পৰা ১৯৮৫লৈ চলা ছয়বছৰীয়া আন্দোলনৰ মূল দাবী আছিল ১৯৫১ৰ পিছৰ পৰা ভাৰতত প্ৰৱেশ কৰা বিদেশী নাগৰিকৰ নাম চিহ্নিত কৰি উচ্ছেদ কৰা আৰু তেতিয়াৰ প্ৰধানমন্ত্ৰী ইন্দিৰা গান্ধীৰ নেতৃত্বাধীন কংগ্ৰেছ চৰকাৰে ১৯৮৩ত অসমত বিধানসভা নিৰ্বাচন ঘোষণা কৰাত সমষ্টিগতভাৱে অসমীয়া জাতিৰ এক বৃহৎ অংশই সেই নিৰ্বাচনক বয়কট কৰিছিল আৰু বিদেশী বুলি চিহ্নিত কৰা লোকৰ ভোটাধিকাৰক লৈ তীব্ৰ আপত্তি উত্থাপন কৰিছিল, কিন্তু চৰকাৰে নিৰ্বাচন কৰ্মসূচী ৰদ নকৰিলে, ফলত সমগ্ৰ অসমতে উত্তেজনা চৰমে উঠিছিল আৰু নেলী অঞ্চলতো বিগত কেইবছৰমানৰ পৰাই স্থানীয় টিউৱা (লালুং), অসমীয়া, নেপালী আৰু আন আদিবাসী সম্প্ৰদায়ৰ লোকৰ মাজত এটা গোপন সংঘবদ্ধতা গঢ়ি উঠিছিল যে নিৰ্বাচনৰ দিনা বা তাৰ আশে-পাশে “বিদেশী” বুলি চিহ্নিত মুছলমান (বৰ্তমানৰ অসমীয়া মীয়া) সম্প্ৰদায়ক সমূলে নিঃশেষ কৰি পেলোৱা হ’ব; ১৭ ফেব্ৰুৱাৰীৰ নিশা আৰু ১৮ ফেব্ৰুৱাৰীৰ পুৱা প্ৰথম প্ৰহৰৰ পৰাই চাৰিওফালৰ পাহাৰ আৰু জংঘলৰ পৰা হাজাৰ হাজাৰ স্থানীয় লোক দা, বল্লম, বৰশী, তীৰ-ধনু, লাঠী, কুঠাৰ, ফালা লৈ নামি আহিছিল আৰু প্ৰায় তিনি-চাৰি ঘণ্টাৰ ভিতৰত সমগ্ৰ অঞ্চলটোত এটা অভূতপূৰ্ব নৰহত্যা চলাইছিল—মহিলা, শিশু, বৃদ্ধ, যুৱক কাকো ৰেহাই দিয়া নহ’ল, বহুতো ঘৰ জুই লগাই দিয়া হ’ল, মানুহে পলাই নদীলৈ গ’লেও কপিলি নদীৰ পাৰত ধৰি কাটি পেলোৱা হ’ল, বহু শিশুক মাকৰ কোলাৰ পৰা টানি আনি দাৰে কাটি দুফাল কৰা হ’ল, গৰ্ভৱতী মহিলাৰ পেট ফালি ভ্ৰূণ উলিয়াই হত্যা কৰা হ’ল, এই সকলোবোৰ ঘটিছিল এটা অতি সুসংগঠিত আৰু পূৰ্বপৰিকল্পিতভাৱে যেন লগা ধৰণে, এজন আক্ৰমণকাৰীয়ে পিছত সাংবাদিক হেমেন্দ্ৰ নৰায়ণক কৈছিল, “আমাক কোৱা হৈছিল যে যেতিয়া চিগনেল দিয়া হ’ব তেতিয়া আক্ৰমণ বন্ধ কৰিব লাগিব, সেইমতে আমি কৰিছিলো”; এই হত্যাকাণ্ডৰ ফলত চৰকাৰী হিচাপত ২,১৯১ জন লোক মৃত্যুমুখত পৰিছিল যাৰ ভিতৰত ৭০৪ জন আছিল শিশু, ৬৫৪ জন মহিলা আৰু ৯৩৩ জন পুৰুষ, কিন্তু প্ৰত্যক্ষদৰ্শী, সাংবাদিক আৰু মানৱাধিকাৰ সংগঠনৰ মতে মৃত্যুৰ সংখ্যা কমেও ৫,০০০ৰ পৰা ১০,০০০লৈকে আছিল কাৰণ বহু মৃতদেহ কপিলি নদীত পেলাই দিয়া হৈছিল আৰু বহুতৰ নাম-নিচানো চিৰদিনৰ বাবে হেৰাই গৈছিল; অতি আচৰিতৰ কথা যে যেতিয়া এই হত্যাকাণ্ড চলি আছিল তেতিয়া মাত্ৰ কেইকিলোমিটাৰমান দূৰৈৰ মৰিগাঁও আৰক্ষী থানাত আৰক্ষী আছিল, কিন্তু তেওঁলোকে কোনো হস্তক্ষেপ কৰা নাছিল বুলি অভিযোগ উঠিছিল আৰু পিছলৈ জানিব পৰা গৈছিল যে ১৭ ফেব্ৰুৱাৰীৰ পৰাই চাৰিওফালৰ অঞ্চলত কাৰ্ফিউ জাৰি কৰা হৈছিল যাতে কোনো বাহিৰৰ লোক বা সাংবাদিক সেই অঞ্চললৈ সোমাব নোৱাৰে আৰু ঘটনাৰ খবৰ বাহিৰলৈ নোযোৱাকৈ ৰখা হয়; এই গণহত্যাৰ পিছতো কোনো এজনো অপৰাধীক শাস্তি দিয়া নহ’ল কাৰণ ইন্দিৰা গান্ধীৰ চৰকাৰে তদন্তৰ বাবে গঠন কৰা টি.এছ. টিব্বৰৱালা আয়োগৰ প্ৰতিবেদন ১৯৮৪ত দাখিল হোৱাৰ পিছতো তাক ৰহস্যজনকভাৱে গোপনীয় বুলি ঘোষণা কৰি ৰখা হ’ল আৰু অসম চুক্তিৰ এটা দফাত এই গণহত্যাৰ সকলো গোচৰ ৰুজু কৰি দিয়া হ’ল যাৰ ফলত কোনো বিচাৰ বা শাস্তি নহ’ল আৰু এই কথা আজিও অসমৰ মীয়া মুছলমান সম্প্ৰদায়ৰ মাজত এক গভীৰ ক্ষোভ আৰু ন্যায়ৰ পৰা বঞ্চিত হোৱাৰ অনুভৱ হৈ আছে; নেলীৰ এই ক’লা দিনটোৱে অসমৰ সাম্প্ৰদায়িক সম্পৰ্কৰ ওপৰত এটা চিৰস্থায়ী দাগ পেলাই থৈ গৈছে আৰু বহুতে এই ঘটনাক “অসম আন্দোলনৰ ক’লা অধ্যায়” বুলি মানে যদিও আন কিছুমানে ইয়াক কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰৰ জেদ আৰু অনমনীয়তাৰ ফল বুলি বিবেচনা কৰে, কিন্তু সকলোৱে একমত যে সেইদিনা মানৱতাৰ এক ভয়ংকৰ পৰাজয় ঘটিছিল আৰু যিসকল শিশুৱে মাক-দেউতাক হেৰুৱাইছিল, যিসকল মহিলাই স্বামী-সন্তান হেৰুৱাইছিল, তেওঁলোকৰ বুকুৰ ভিতৰত সেই ক্ষত এতিয়াও তেজালে জ্বলি আছে আৰু প্ৰতি বছৰে ফেব্ৰুৱাৰী মাহত নেলীৰ শ্বহীদ স্তম্ভত শ্ৰদ্ধাঞ্জলি দিয়াৰ সময়ত সেই পুৰণি ক্ষতবোৰ পুনৰ সতেজ হৈ উঠে; এই গণহত্যাৰ চাৰিদশক পাৰ হৈ গ’লেও আজিও অসমত সাম্প্ৰদায়িক বিভেদৰ বীজ এতিয়াও সম্পূৰ্ণৰূপে নিৰ্মূল হোৱা নাই আৰু নেলীৰ স্মৃতিয়ে আমাক সদায় সোঁৱৰাই থাকে যে ঘৃণা আৰু হিংসাৰ ৰাজনীতিয়ে কিমান ভয়ংকৰ ৰূপ ল’ব পাৰে আৰু মানৱতাৰ নামত আমি কিমান নিচেই পৰিণত হ’ব পাৰো।
